Αν το υπόγειο του Ντοστογιέφσκι είναι ο πρόλογος των όσων θα ακολουθούσαν, τότε οι αδελφοί Καραμάζοφ είναι ο επίλογος, το επισφράγισμα, το κύκνειο άσμα του.
Κι έπειτα, μετά από αυτή την προσωπική κατάθεση, έφυγε. Ένα λογοτεχνικό αριστούργημα.
Η λέξη ψυχογράφημα είναι συνυφασμένη με την λογοτεχνία του, και δικαίως.
Όσο και να μην μας ταιριάζει η γραφή του, γιατί όντως σε σημεία είναι κουραστικός (αλλά και ποιος δεν είναι στο κρεβάτι του ψυχαναλυτή;), όσο και να μας εκνευρίζουν οι στερεοτυπικές εκφράσεις που θα συναντήσουμε μέσα, δεν μπορεί κανείς να αμφισβητήσει ότι η παγκόσμια λογοτεχνία έχει στηριχθεί και σε αυτόν τον πυλώνα.
Κι έπειτα, μετά από αυτή την προσωπική κατάθεση, έφυγε. Ένα λογοτεχνικό αριστούργημα.
Η λέξη ψυχογράφημα είναι συνυφασμένη με την λογοτεχνία του, και δικαίως.
Όσο και να μην μας ταιριάζει η γραφή του, γιατί όντως σε σημεία είναι κουραστικός (αλλά και ποιος δεν είναι στο κρεβάτι του ψυχαναλυτή;), όσο και να μας εκνευρίζουν οι στερεοτυπικές εκφράσεις που θα συναντήσουμε μέσα, δεν μπορεί κανείς να αμφισβητήσει ότι η παγκόσμια λογοτεχνία έχει στηριχθεί και σε αυτόν τον πυλώνα.
Στους αδελφούς Καραμάζοφ θα συναντήσουμε εκείνη την οικογένεια, όλους εκείνους τους ανθρώπους, που θέλουν απλά να ζήσουν την ζωή, να την γευτούν με πάθος. Σε μια εποχή κοινωνικών, πολιτικών, θρησκευτικών αλλαγών, ο Ντοστογιέφσκι θα σερβίρει μπροστά στα μάτια μας τον μηδενιστή Ιβάν με την εξαιρετική σύλληψη του ” Μέγα ιεροεξεταστή”, τον φιλήδονα Μίτια και το Ιδανικό στο πρόσωπο του Αλιόσα. Οι “περιφερειακοί” χαρακτήρες συνδέουν με την σειρά τους κάτι από όλα αυτά, όπως και οι ίδιοι οι πρωταγωνιστές, που παραπαίουν από τον ακέραιο χαρακτήρα τους, όπου το καλό και το κακό διακλαδώνεται και συνυπάρχει. Κανείς δεν είναι μόνο Καλός. Κανείς δεν είναι μόνο Κακός.
Το εξαιρετικό με τον Ντοστογιέφσκι είναι πως δεν δικάζει, ούτε μας αφήνει να δικάσουμε, μόνο να κατανοήσουμε. Δεν θα μπορούσε άλλωστε.
Το βιβλίο αυτό γράφτηκε όταν ήταν σε απόλυτη εξαθλιωτική κατάσταση εντελώς παραδομένος στο ποτό, έχοντας χάσει ένα μικρό παιδί. Και αυτή η τελευταία πληροφορία εξηγεί γιατί σε αυτό το βιβλίο ο Ντοστογιέφσκι στρέφεται στα παιδιά, στην σπουδαιότητα ύπαρξης τους, στην αποκλειστική ευθύνη που βαραίνει τους μεγάλους, όχι μόνο τους γονείς, όλους τους μεγάλους.
Το βιβλίο αυτό γράφτηκε όταν ήταν σε απόλυτη εξαθλιωτική κατάσταση εντελώς παραδομένος στο ποτό, έχοντας χάσει ένα μικρό παιδί. Και αυτή η τελευταία πληροφορία εξηγεί γιατί σε αυτό το βιβλίο ο Ντοστογιέφσκι στρέφεται στα παιδιά, στην σπουδαιότητα ύπαρξης τους, στην αποκλειστική ευθύνη που βαραίνει τους μεγάλους, όχι μόνο τους γονείς, όλους τους μεγάλους.
Η τελευταία σκηνή ιδιαίτερα, είναι ένας πολύ βασικός λόγος να σας πω διαβάστε το μέχρι το τέλος, όλα τα κομμάτια του παζλ, ακόμα κι εκείνα χωρίς ιδιαίτερο ενδιαφέρον θα δημιουργήσουν την μεγαλύτερη εικόνα, που αποτελείται από ερωτήματα περί θρησκείας, αθεϊσμού, ψυχολογίας, για να στρέψει το βλέμμα στον Άνθρωπο.